Leven

Paul Verhaeghe zegt het heel treffend in zijn nieuwe boek ‘Intimiteit’: toegang hebben tot je eigen gevoelswereld helpt om zowel lichamelijk als geestelijk gezond te zijn. Als doctor in de klinische psychologie kijkt hij met bezorgdheid naar de mens in de huidige wereld. Nog nooit zijn er zoveel pijnstillers voorgeschreven.

Ook Franz Ruppert kijkt naar de mens in de huidige wereld. Een recent seminar droeg de onheilspellende titel ‘Wie ben ik in een getraumatiseerde samenleving?’ En het antwoord is bijna flauw, maar heeft grote implicaties. Wij zijn getraumatiseerd. In deze samenleving. We zijn tegelijkertijd slachtoffer en dader. We overleven in deze dynamiek. En weten niet beter. Vervreemd van eigen verlangens, afgesneden van ons eigen gevoel. Een mokerslag. Daar kan geen pijnstiller tegenop.

Beide heren kijken naar de mens en naar het systeem. Naar een binnen en een buiten. Het systeem, dat wat wij als ons buiten ervaren is losgezongen geraakt van sturende en zingevende verhalen, zo wordt wel gezegd. Religie, politiek, ze geven niet langer houvast en richting. Het idee is dat we daar als individu nu zelf verantwoordelijk voor zijn. Onze eigen richting, ons eigen houvast. Authentiek. Dat is op zich nog best uit te leggen als een stap voorwaarts. Het individu krijgt wat kleur in het collectief. Wat we ons echter niet beseffen, is dat er wel degelijk een nieuw systeem voor in de plaats is gekomen, dat alle individuele vrijheid rigoureus ondermijnt en aan banden legt.

Het consumentisme, het markt-denken, dat ons met een voortdurend visueel spervuur bestookt met beelden van hoe we zouden moeten zijn: mooi, fit, slim, succesvol, genietend, gelukkig, meer en meer willend, onszelf ontplooiend tot mooier, fitter, slimmer en bovenal meer succesvol. Meest succesvol, wanhopig balancerend met alle ballen in de lucht, uitgeput en leeg.

Dat is geen leven. Dat is overleven. En het bizarre is dat we worden aangemoedigd authentiek te zijn, dus liggen we massaal, maar heel authentiek op de yogamat. Ook de verinnerlijking is vermarkt en is een moeten geworden. Hoe vindt de opgejaagde, opgebrande, depressieve mens (nooit genoeg, nooit genoeg!) rust? Hoe opnieuw te kiezen voor leven? Een wilsbesluit, de zintuigen gericht op het goede, het ware en het schone, ‘ja’ zeggen tegen het mysterie, het kwetsbare, het imperfecte. ‘Ja’ zeggen tegen jezelf, je gehele zelf. ‘Ja’ tegen het leven durven zeggen.